Category: Makala

Mwandishi wa riwaya za Kiswahili zilizotafsiriwa kwa lugha za ughaibuni za Kirusi, Kijarumani na Kifaransa ni huyu anayejuilikana kwa jina la Shafi wakati wazazi wake walimwita kwa jina la Adam. Tarehe 21 Juni mwaka 1940 ndiyo siku aliyokuja duniani. Uzawa wao wamezaliwa watoto tisa nao ni Saad Shafi, Rukia Shafi, Arafa Shafi (Marehemu), Adam Shafi, Mohammed Shafi, Salma Shafi (Marehemu), 7. Ali Shafi, Zawadi Shafi, na Fatma Shafi. Adam amepitia madrasa na kusoma Kur’ an kabla kupelekwa skuli. Kwa Zanzibar katika utoto na ujana wa Adam, elimu ya juu na taaluma ya heshima ilikuwa ni kusomea ualimu. Chuo kilichopo nje…

PROFESA David Kyeu ni mwandishi aliyebobea katika Kiswahili na Kiingereza, lugha ambazo zina umuhimu mkubwa katika fani za elimu na mawasiliano kwa ujumla. Aidha, yeye ni mtafiti, na ni mhadhiri ambaye amewahi kufunza katika vyuo vikuu mbalimbali, hususan ughaibuni. Alizaliwa katika eneo la Thika nchini Kenya, ambapo wazazi wake walikuwa wakifanya kazi katika Kampuni ya Mananasi ya Del Monte. Alisomea Shahada ya Elimu (Kiswahili na Hisabati) katika Chuo Kikuu cha Egerton, 2004, na Shahada ya Uzamili ya Kiswahili, 2007, kutoka chuo hicho. “Huku shahada yangu ya digrii ikinitayarisha kufunza katika shule za upili, nilipata masomo zaidi ili nifunze katika vyuo vikuu,”…

Umbuji ni kijiji kiliopo pembezoni mwa Wilaya ya Kati, Muhammed Seif Khatib alizaliwa usiku wa manane wa tarehe 10 Mei, 1952 majira ya vuli. Dk Khatib alitoka kwenye ukoo wenye asili ya kusini ya Makunduchi na Jambiani. Ndoa ya baba mzazi wa Seif Khatib na mama mzazi Tatu Kombo ilibarikiwa watoto wanne, wanawake wawili na wanaume wawili; Sijamini, Ali, Muhammed (marehemu) na kitindamimba Maimuna (marehemu). Seif alioa mke mwingine na kubarikiwa mtoto mwanamke aitwaye Rukia (marehemu). Mwandishi huyu ingawa alizaliwa kijijini lakini makuzi yake yalifinyangwa mjini. Alipata elimu yake ya madrasa katika chuo cha Bi. Mwanzena na badaye katika Msikiti…

Wapenzi wa Kiswahili nchini Kenya wanajipanga kuandaa mhadhara wa kwanza wa umma kumuenzi marehemu Prof Ken Walibora, aliyefariki Aprili 2020 katika ajali ya barabarani jijini Nairobi. Prof Walibora alikuwa msomi, mwanahabari na mwandishi wa vitabu aliyesifika nchini Kenya na duniani kote kutokana na mchango wake mkubwa katika ukuzaji wa lugha ya Kiswahili. Mhadhara huo umeratibiwa kufanyika katika Chuo Kikuu cha Kibabii Aprili 10, 2024, kulingana na taarifa iliyotolewa na Kituo cha Taaluma za Lugha na Utamaduni cha chuo hicho (KITALU). Mhadhara huo umepangiwa kufanyika kati ya saa nne asubuhi hadi saa saba mchana. Kwenye mahojiano na Taifa Leo mnamo Jumanne, Naibu Chansela…

Jicho la Kiswahili leo limeangazia umuhimu wa lugha mama au lugha za asili kwa maendeleo ya kijamii, uchumi barani Afrika. Shirika la Umoja wa Mataifa la  Elimu, Sayansi na Utamaduni limetenga siku ya lugha mama Kila tarehe 21 Februari kila mwakakuadhimisha siku ya lugha mama duniani. Wiki iliyopita barani Afrika ilitengwa juma lote kwa ajili ya kuadhimisha lugha mama za Kiafrika na kilele chake kilikuwa ni tarehe 28 Februari, 2024. Unapozungumzia lugha mama kila mtu huenda ana lugha yake ya asili, kwa Watanzania ukizungumza lugha mama zinaweza kuwa lugha za makabila na wapo watu wengine ukisema lugha mama inaweza kwake…

NINADHANI vyombo vya habari vilikuwa vikiarifu jinsi baadhi ya maofisa wa kaunti nchini Kenya walivyotumia mgawo wa fedha za kaunti kwa safari za ughaibuni. Mwanahabari fulani alisema hivi: Kakamega (sikumbuki iwapo ndiyo kaunti aliyoirejelea) ni baadhi ya kaunti iliyotumia takriban…. Tazama jinsi neno ‘baadhi’ lilivyotumika na kitenzi katika hali ya umoja. Hata kama kitenzi hicho kingekuwa katika hali ya wingi, sentensi isingekuwa sahihi kisarufi. Kabla ya kuifafanua hoja hii, ni muhimu kufafanua maana ya dhana ‘baadhi’. Dhana yenyewe hurejelea sehemu ya vitu au watu. Halipaswi kutumiwa kurejelea kitu kimoja ambacho kinadhaniwa kuwakilisha vitu vingi katika orodha. Hivyo ndivyo kosa hilo…